35. B - Varia
35.1. Losbladige werken
- Losbladige werken worden beschreven zoals monografieën.
Er zijn bijzondere bepalingen voor
35.2. Keerdruk
Een keerdruk (kop-aan-staart) is een combinatie van twee werken, waarbij het ene werk ten opzichte van het andere werk op zijn kop staat.
35.2.1. Titel
Wanneer het ene werk van een keerdruk de vertaling is van het andere werk, dan wordt de tweede titel ingevoerd als paralleltitel.
Wanneer de keerdruk twee verschillende werken van dezelfde auteur bevat, wordt de tweede titel ingevoerd als een meervoudige titel.
Wanneer de keerdruk twee verschillende werken van twee of meerdere verschillende auteurs bevat, wordt de tweede titel ingevoerd als meervoudige titel zonder dektitel.
35.2.2. Annotatie
In annotatie van het type algemeen wordt de taalonafhankelijke code <KE> vermeld.
35.2.3. Collatie
Als de publicatie in één beschrijving wordt ingevoerd, wordt in de collatie het aantal pagina's vermeld van de eerste helft. Wanneer echter het aantal pagina's van de twee werken verschillend is, wordt in de collatie het hoogst aantal pagina's vermeld.
Als er verschillende beschrijvingen nodig zijn voor de publicatie, dan kan in elke beschrijving het overeenstemmende aantal pagina's worden vermeld.
35.3. Cartografisch materiaal
35.3.1. Titel ontbreekt
Wanneer een cartografisch document geen titel bezit en er geen titel ontleend kan worden uit een andere bron, dan wordt een titel gemaakt. Deze fictieve titel wordt ingevoerd met als bron extern. In de OPAC wordt de titel tussen rechte haken getoond.
Deze titel moet een beknopte weergave zijn van de inhoud van het document en, indien mogelijk, gesteld zijn in de taal van het document zelf.
Voorbeeld:
Carte de la lune
Kaart van Europa
Aardglobe
Rotterdam-havengebied
Kaarten betreffende het streekplan voor de Veluwe
De titel kan gegevens over de schaal bevatten.
Voorbeeld:
Nouveau plan de la ville d'Anvers, échelle de 1 à 10.000
35.3.2. Onvolledige titel
Wanneer de titel onvolledig of onduidelijk is, dan mag deze worden aangevuld met een toevoeging die liefst voortkomt uit het cartografisch document zelf. Dergelijke aanvullende gegevens worden behandeld als ondertitel. Toevoegingen die niet uit het cartografisch document voortkomen, plaatst men tussen rechte haken. Denk bv. aan materiaalaanduiding, thema, gebied en schaal.
Voorbeeld:
Haarlem: stadsplattegrond, 1:10.000 (stadplattegrond wordt ergens in de rand vermeld).
België: [topografische kaart], 1:300.000 (topografisch wordt niet vermeld op de kaart, maar is afgeleid uit de aard van de kaart).
35.3.3. Schaalvermelding
Wij vermelden zo mogelijk de schaal in het titelveld. De andere mathematische elementen (projectievermelding, vermelding van coördinatie en de equinox-vermelding) worden alleen opgenomen wanneer zij uitdrukkelijk in de titel worden vermeld.
Om de leesbaarheid te vergroten, wordt bij het overnemen van een schaalvermelding, om de drie cijfers van rechts een punt geplaatst. Bij Engelstalige documenten neemt men een komma op indien er geen punten gebruikt zijn. In het schaalgetal mogen geen spaties voorkomen. De schaal wordt weergegeven door een verhoudingsgetal (1:)
Voorbeeld:
Schaal 1:25.000
1:100.000
Schaal 1:14.400
Schaal 1:15.000-1:25.000
Schaal 1:5.000 en 1:2.000
35.3.4. Formaat
35.4. Overdrukken
Bij overdrukken worden het impressum en de collatie zo volledig mogelijk ingevoerd. In een annotatie van het type rp (verwoord als: Overdruk uit) wordt de bron van de overdruk vermeld.
Voor de scheiding tussen de verschillende gegevenselementen van de bron wordt de ISBD interpunctie voor overdrukken gebruikt. Tussen titel en auteur hoort spatie slash spatie, tussen de andere velden punt spatie.
Overdrukken uit tijdschriften
Bij overdrukken van tijdschriftartikelen volgen dan:
de titel van het tijdschrift
eventueel de corporatie
de aanduiding van de jaargang en het nummer van het tijdschrift (volgens dezelfde regels als voor de omschrijving van het bezit bij de beschrijving van tijdschriften).
Voorbeeld:
Efficiency and equity in block grant design : simulating some alternatives for Flemish municipalities / by Bruno de Borger ; Kristiaan Kerstens ; Wim Moesen ; e.a. - Antwerpen, 1991. - p. 400-421. - Overdruk uit: Cahiers économiques de Bruxelles. 128(1990).
Overdrukken uit monografieën
Bij overdrukken uit monografieën volgen dan:
de titel en de eerste auteur (eventueel gevolgd door , e.a.) van de monografie. Titel en auteur(s) worden van elkaar gescheiden door _/_
de editie
wanneer het impressum en de collatie van de beschreven overdruk niet overeenkomen met het impressum en de collatie van het werk waarin het werk oorspronkelijk is verschenen, worden volgende elementen ook in annotatie opgenomen:
het impressum: Plaats _:_Uitgever,_Jaar
de collatie: deel en paginering gescheiden door ,_
Voorbeeld:
Labour market characteristics, wage formation and unemployment in EMS and non-EMS countries / Andre van Poeck. - S.l. : Elsevier, 1991. - p. 129-149. - Overdruk uit: The art of full employment / C. de Neubourg
De erfenis van Ranke / J. Tollebeek - Leuven, 1992. - 43 p. - Overdruk uit: Geschiedschrijving van de twintigste eeuw / H. Belien, e.a.. 2e editie. Amsterdam : Agon, 1991. p. 11-54
Een bibliothecaris in last : F.H. Mertens en de Cluyte van Playerwater / door Ludo Simons. - Leuven : Peeters, 1978. - p. 309-323. Overdruk uit: Miscellanea Neerlandica : opstellen voor Dr. Jan Deschamps / Elly Cockx-Indestege, e.a.. v. 2
35.5. Programmaboekjes
Gezien de eigenheid en de complexiteit van dergelijke documenten wordt gekozen voor een minimale titelbeschrijving.
Corporatie
De instelling die de voorstelling inricht, wordt corporatie.
Titel
Er wordt een fictieve titel ingevoerd: Programma's, met als bron extern. De titel verschijnt in de OPAC tussen rechte haken.
Editie
Er wordt geen editievermelding opgenomen.
Impressum
Alleen de plaats van uitgave wordt opgenomen.
Collatie
Er wordt geen collatieveld ingevuld.
Onderwerpsontsluiting
UDC 00 (zonder onderwerpsontsluiting).
Plaatskenmerk
Een globaal pk, zonder bezitsaanduiding (en zonder volumes) kan volstaan. Er kan immers, in tegenstelling tot periodieken, niet terugggevallen worden op een verschijningspatroon. Het is quasi onmogelijk om te weten of het bezit over een bepaalde periode al of niet volledig is. En het is ook ondoenbaar om alle individuele boekjes te vermelden in het bezit.
Eventueel kunnen aparte volumes aangemaakt worden voor elke aparte brochure. In het volumeveld kan dan de datum van opvoering worden ingevuld.
Voorbeeld:
2005/10/29
35.6. Redevoeringen
Van redevoeringen die regelmatig (bv. jaarlijks) uitgesproken worden en in druk verschijnen, en waarvan alle delen een eigen titel hebben, o.a. de openingsrede bij het begin van het gerechtelijk jaar (bv. Hof van Beroep, Arbeidshof), het begin van een kalenderjaar (bv. Provincieraad) en academiejaar kunnen (na afspraak) reekstitels gemaakt worden. De lijst van afgesproken reekstitels wordt in deze handleiding opgenomen.
Reeks
Uitgaande van het titelblad wordt er een reekstitel aangemaakt met als bron extern.
Bij die reekstitel wordt de corporatie van de instelling ingevoerd.
Plaats van uitgave wordt opgenomen.
Bij het plaatskenmerk kan eventueel de bezitsinformatie worden ingevoerd.
Individuele titel
Omwille van de datum van de redevoering wordt steeds de ondertitel opgenomen.
De personele auteur van de redevoering wordt opgenomen (niet de corporatie).
Lijst van de opgenomen redevoeringen:
Rede uitgesproken op de plechtige zitting = Discours prononcé à l'audience solennelle de rentrée / België. Hof van Verbreking ; Belgique. Cour de cassation. - Bruxelles
Rede uitgesproken op de plechtige openingszitting / België. Hof van Beroep te Antwerpen. - Antwerpen
Rede uitgesproken op de plechtige openingszitting = Discours prononcé à l'audience solennelle de rentrée / België. Hof van Beroep te Gent ; Belgique. Cour d'appel de Gand. - Gent
Rede uitgesproken op de plechtige openingszitting = Discours prononcé à l'audience solennelle de rentrée / België. Hof van Beroep te Brussel ; Belgique. Cour d'appel de Bruxelles. - Bruxelles
Rede uitgesproken op de plechtige openingszitting = Discours prononcé à l'audience solennelle de rentrée / België. Arbeidshof te Antwerpen. - Antwerpen
Rede uitgesproken op de plechtige openingszitting = Discours prononcé à l'audience solennelle de rentrée / België. Arbeidshof te Gent. - Gent
Rede uitgesproken tijdens de zitting van de Provincieraad van Antwerpen / Antwerpen, Provincie. Provincieraad. - Antwerpen
Rede uitgesproken tijdens de zitting van de Provincieraad van West-Vlaanderen / West-Vlaanderen, Provincie. Provincieraad. - Brugge
Rede uitgesproken tijdens de zitting van de Provincieraad van Oost-Vlaanderen / Oost-Vlaanderen, Provincie. Provincieraad. - Gent
Rede uitgesproken tijdens de zitting van de Provincieraad van Vlaams-Brabant / Vlaams-Brabant, Provincie. Provincieraad. - Leuven
35.7. Wettekst
Wetteksten worden beschreven zoals gewone monografieën.
De auteur die de wetteksten verzamelde én commentarieerde, wordt ingevoerd met auteursfunctie edt.
Voorbeeld:
Wetboek publiek recht met bijzondere wetten en besluiten : tweetalige teksten met commentaar geput uit de rechtspraak van het Hof van Cassatie en van de Raad van State / onder red. van André Mast, Alfons vander Stichelen en Paul Lemmens. - Gent : Story, 1968-. - 7 v. - Losbladig
De auteur die de wetteksten verzamelde, zonder commentaar, wordt ingevoerd als compilator (com).
Voorbeeld:
La constitution belge : versions successives du texte des différents articles et annexes / comp. par Jean Beaufays. - Liège, 1985. - 63 p.
Jaarlijkse vakantie / door België. Ministerie van Sociale Voorzorg. Studiedienst. - Brussel, 1959-. - Losbladig. (Belgische sociale wetgeving ; 10)
35.8. Rapporten van een commissie
Rapporten van een commissie hebben als auteurs:
als corporatie de naam van de commissie
als rapporteur (auteursfunctie com) de naam van de rapporteur indien vermeld.
als editor (auteursfunctie edt) de naam van de voorzitter van de commissie, indien de commissie onder de naam van de voorzitter gekend is (hier kan verwacht worden dat het rapport op naam van de voorzitter zal worden geciteerd).
35.9. Typoscript
Typoscript is de benaming voor een in hoofdzaak in machineschrift vervaardigde tekst.
Gebruik in annotatie de taalonafhankelijke code <TYP>.
35.10. Documentatiemappen
Met documentatiemappen worden bedoeld: verzamelingen van losse documenten allerhande, illustraties, publicaties, knipsels, enz. die geordend werden door de eigenaar of beheerder van die documenten (in vele gevallen: een bibliotheek, een museum,...). Het gaat dus niet om publicaties op zich, maar bundelingen van documentatie die pas later, na de uitgave ervan, werd samengebracht, rond een bepaald onderwerp, een persoon,...
Aangezien het niet gaat om publicaties op zich, dienen aparte beschrijvingsregels te worden gehanteerd. Om het onderscheid met gewone publicaties duidelijk te maken, worden zo weinig mogelijk beschrijvingselementen daarvan overgenomen. Maar om in aanmerking te komen voor opname in WorldCat dienen wel bepaalde velden te worden ingevuld.
De titel is altijd een geconstrueerde titel (bron: extern) en wordt zo compact mogelijk gehouden zodat hij het best de inhoud vertegenwoordigt. Achteraan wordt, in een constructie hoofdtitel : ondertitel toegevoegd: documentatiemap (of een andere aangepaste term).
Voorbeeld:
Algardi, Alessandro : documentatiemap
Bij het impressum wordt alleen het veld Plaats van uitgave ingevuld.
Ook het omvangveld mag niet leeg zijn. Daar zijn nog geen sluitende afspraken over gemaakt. Een voorlopige aanduiding zou kunnen zijn: 1 documentatiemap.
De velden voor auteur, editie, uitgever, jaar van uitgave en bibliografisch nummer blijven leeg.
De documentatiemappen worden - indien nodig geacht - met de relatie vnr gekoppeld aan een overkoepelend record, per instelling, van Documentatiemappen (of een andere aangepaste term). Bij het overkoepelend record wordt als corporatieve auteur de instelling toegevoegd die de documentatiemappen heeft samengesteld. Impressum en collatie worden niet ingevuld.
Documentatiemappen krijgen het publicatietype Documentatiemap.
35.11. Pamfletten
Een pamflet is een informerende of opiniërende publicatie over een actuele kwestie van beperkte omvang. Er zijn natuurlijk heel wat opiniërende publicaties over actuele kwesties. Maar wat het pamflet onderscheidt, is zijn beperkte omvang (enkele bladzijden).
Buiten een aangepast publicatietype (Pamflet) zijn er geen specifieke regels voor het vormelijk of inhoudelijk beschrijven van pamfletten.
35.12. Didactische objecten
Bepaalde –didactische – objecten worden in de bibliotheek als uitleenbare materialen bewaard en zouden moeten kunnen gevonden worden via de catalogus. Ze moeten eventueel ook kunnen meegeleverd worden aan WorldCat. Het gaat meestal om materialen zoals spelmateriaal.
Het is echter niet de bedoeling om in de catalogus materialen te beschrijven die alleen om beheerstechnische redenen moeten kunnen uitgeleend worden; bv. sleutels, laptops, enz.
35.12.1. Algemene werkwijze
Voor elk object of set van objecten dient een aparte beschrijving te worden aangemaakt, per bibliotheek. Dat wil zeggen: de beschrijvingen kunnen niet gedeeld worden over de bibliotheken heen. De situatie is identiek aan die van de convoluten: het gaat om unieke objecten.
De beschrijving kan minimaal zijn. Voor de upload naar WorldCat volstaat het om een titel te voorzien en een ingevuld omvangveld. Om correct naar MARC21 te worden omgezet dienen volgende velden te worden ingevuld (zie Beschrijvingsmodel).
Voor de beschrijving zelf zijn er twee opties:
35.12.1.1. Optie 1: Aparte beschrijving per set
Voor elke specifieke set wordt een aparte beschrijving aangemaakt. Dus, bv.:
Een beschrijving voor plastic pionnen
Een beschrijving voor houten pionnen
Een beschrijving voor paardjes als pionnen
35.12.1.2. Optie 2: Globale beschrijving
Eventueel kan ook een globale beschrijving worden aangemaakt, bv. voor àlle dobbelstenen. Dan dient een aangepast omvangveld te worden ingevuld. Bv., voor dobbelstenen:
Titel: Dobbelstenen
Omvangveld: 7 sets (diverse dobbelstenen)
En zo kan je verder via het volumeveld een apart (uitleenbaar) volume maken voor elke set.
35.12.2. Beschrijvingsmodel
Veld |
Inhoud |
Opmerking |
|---|---|---|
Lidmaatschap |
zebra |
|
Drager |
realia |
deze drager is nodig voor een correcte upload in Worldcat |
Taal inhoud |
und |
|
Titel |
korte beschrijving/benoeming van het object, met eventueel extra details om te onderscheiden van gelijkaardige objecten |
Bv. Dobbelstenen Bv. Pionnen Bv. Pionnen (hout) Bv. Pionnen (plastic) Bv. Pionnen (paardjes) |
Bron titel |
extern |
|
Taal titel |
dut |
|
Auteurs |
niet invullen |
|
Editie |
niet invullen |
|
Impressum uitgever |
niet invullen |
|
Impressum plaats |
niet invullen |
|
Impressum jaar |
niet invullen |
|
Collatie omvangveld |
korte groepsomschrijving, aangevuld met specificaties tussen haakjes; zo ken je de concrete samenstelling |
Bv. 1 zakje (20 pionnen) Bv. 1 zakje (2 dobbelstenen) |
Annotatie |
optioneel |
|
Bibliografisch nummer |
niet invullen |
|
Onderwerp |
publicatietype spelmateriaal (pt.39) |
UDC is overbodig |
Plaatskenmerk |
lokaal |
35.13. Daisy-boeken
35.13.1. Wat zijn daisy-boeken?
Daisy-boeken zijn een soort digitale luisterboeken, voor een speciale doelgroep: lezers met een leesbeperking. Daisy staat voor Digital Accessible Information System. Dit is de wereldwijde standaard voor luisterboeken voor personen met een leesbeperking. Daisy boeken kunnen afgespeeld worden op een speciale speler, of ook via de computer of tablet of smartphone worden beluisterd.
35.13.2. Beschrijven van daisy-boeken
35.13.2.1. Lidmaatschap
zebra
einfo (want het gaat om digitale bestanden)
35.13.2.2. Drager
url (want het gaat om digitale bestanden)
35.13.2.3. Taal van de inhoud
De taal waarin wordt voorgelezen.
35.13.2.4. Titel
De titel van het boek, met als extensie: daisy-boek. Met die extensie kan makkelijker het onderscheid gemaakt worden met het papieren boek met dezelfde titel.
35.13.2.5. Auteurs
De auteur van het werk.
Opname van de verteller (auteursfunctie nrt) is toegelaten, als het gaat om een voorlezer met naam. Indien de auteur zelf voorleest, wordt dat in annotatie vermeld.
35.13.2.6. Impressum
Plaats: de plaats van het productiehuis of de opnamestudio, of, indien niet gekend: <SL>
Uitgever: de naam van het productiehuis of de opnamestudio of, indien niet gekend: <SN>
Jaar van uitgave: het jaar van de productie of de opname
35.13.2.7. Editie
Niet van toepassing.
35.13.2.8. Collatie
In het veld voor de omvang wordt vermeld: 1 audiobestand met tussen haakjes de duur van de opname.
Voorbeeld:
1 audiobestand (3 h., 27 min., 45 s.)
35.13.2.9. Annotatie
In een noot van type alg kan de verwijzing worden opgenomen naar de uitgave op basis waarvan de ingesproken versie tot stand is gekomen. De noot wordt ingeleid door de tekst Ingesproken versie van gevolgd door de titelbeschrijving ervan, volgens de ISBD-regels. Voorbeeld: Ingesproken versie van Villa des roses / Willem Elsschot. - Amsterdam : Querido, 1969
Als de auteur zelf voorleest, kan dat worden aangegeven door een noot van type alg met als vermelding: Ingesproken door de auteur.
35.13.2.10. Relaties
Er wordt geen relatie gelegd naar de papieren versie. We doen dat trouwens ook niet naar andere uitgaven van dezelfde titel, omdat zoiets praktisch onwerkbaar wordt.
35.13.2.11. Onderwerp
Normale ontsluiting zoals voor een andere publicatie, met als extra publicatietype gesproken tekst.
35.13.2.12. E-info
De digitale bestanden kunnen opgenomen worden, ofwel via het digitaal platform, ofwel via een upload in het catalografisch formulier. In dat laatste geval worden de gewone regels gevolgd voor het opladen van eigen bestanden.
35.14. Kamishibai
De kamishibai vertelplaten zijn gebaseerd op een oude Japanse visuele verteltraditie. Sommige uitgevers van kinderboeken hebben die traditie overgenomen en publiceren kamishibai versies van hun kinderboeken.
Het gaat telkens om aparte uitgaven, met een eigen ISBN. In de meeste gevallen werden ze pas nà de uitgave van het prentenboek geproduceerd. En om die reden worden ze beschreven in aparte records.
Voor het beschrijven van de kamishibai versie gelden de algemene regels van de catalografie. De bijzondere bepalingen worden hier opgelijst:
35.14.1. Titel
De titel wordt overgenomen van de titelpagina, maar wordt aangevuld met als extensie kamishibai. Op die manier zijn de titels in de catalogus duidelijk van elkaar te onderscheiden.
35.14.2. Collatie
in het omvangveld wordt het aantal platen vermeld waaruit de kamishibai bestaat.
Voorbeeld:
24 <PL>
35.14.3. Onderwerp
De publicaties worden ontsloten volgens de algemene regels.
Toevoegen van het publicatietype Plaatwerk. Prentenboek. Fotoboek
Wie trefwoorden van type TW gebruikt, kan kamishibai als een trefwoord van type genre toevoegen.